10 سپتامبر (19 شهریورماه) روز جهانی پیشگیری از خودکشی است و هدف نامگذاری این روز، افزایش آگاهی و درک اهمیت پیشگیری از خودکشی است و شعار امسال این روز "امیدآفرینی با عمل " است، طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) ،هر 40 ثانیه یک نفر بر اثر خودکشی در جهان می میرد، اگر چه میزان خودکشی منجر به مرگ در جمعیت عمومی طی سالهای اخیر کمتر شده، اگرچه خطر خودکشی در سالمندان بالا است اما قابل پیشگیری است

به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه، در همین راستا با دکتر یدالله ابوالفتحی ممتاز عضو هیأت علمی دانشگاه توانبخشی و سلامت اجتماعی  و از محققان حوزه سالمندشناسی ، گفت‌و‌گویی درباره‌ خودکشی، زنگ‌خطرهای آن، باید و نبایدها و حمایت‌های اطرافیان داشتیم، به گفته‌ این متخصص خودکشی قابل پیش‌بینی و پیشگیری است اگر علائم و نشانه‌های آن را جدی بگیریم

            طبق گفته این محقق حوزه سالمندی، هر نوع اقدام آگاهانه و عامدانه توسط خود شخص به منظور پایان دادن تدریجی یا فوری به زندگی خودکشی نامیده می شود، اگر چه میزان خودکشی منجر به مرگ در جمعیت عمومی طی سالهای اخیر کمتر شده است اما میزان آن در سالمندان بیشتر شده است، میزان خودکشی منجر به مرگ در جمعیت عمومی حدود 20 در 100 هزار نفر می باشد ولی این میزان در سالمندان 40 در 100 هزار نفرگزارش شده است.

وی  افزود: آمارهای جهانی نشان می دهد مردان 75 سال و بالاتر بیشترین میزان خودکشی های منجر به مرگ را داشته اند، در حالیکه خودکشی در جمعیت عمومی به عنوان پانزدهمین عامل مرگ شناخته شده است اما خودکشی یکی از 10 عامل اول مرگ در سالمندان می باشد. میزان مرگ ناشی از خودکشی در سالمندان به اندازه مرگ به علت آلزایمر است، یعنی 2.6 درصد علت مرگ در سالمندان ناشی از خودکشی است،  آمارها نشان می دهد در حالیکه سهم دیابت در مرگ سالمندان 3.3 درصد است اما توجهات خیلی بیشتری نسبت به دیابت در جهان می شود

دکتر ممتاز گفت: چهار عامل خطر مهم خودکشی در سالمندان، افسردگی ، بیماریهای دوران سالمندی ، عدم ارتباطات اجتماعی و در دسترس بودن روش های خودکشی می باشد و خودکشی همواره دارای حالت دوسوگرایی است (هم می خواهد خودش را بکشد هم نکشد)، اکثر خودکشی‌کننده‌ها سعی می‌کنند دیگران را به نحوی از قصد خود مطلع کنند و اقدام به خودکشی مهمترین پیش بینی کننده خودکشی است

مطالعات نشان می دهد بیش از 70 درصد خودکشی کنندگان در ماه قبل با پزشک ملاقات کرده اند و این ملاقات الزاما"  بخاطر مسائل روانی نبوده است و هیجان مشترک در اکثر خودکشی‌ها، احساس ناامیدی و درماندگی است .

وی افزود: میزان مرگ بدنبال اقدام به خودکشی در سالمندان بسیار بالا است و حدود 25 درصد اقدام به خودکشی در سالمندان منجر به مرگ می شود در حالیکه در گروه های غیر سالمندان خودکشی منجر به مرگ کمتر از 5 درصد است.

علایم هشداردهنده خودکشی در سالمندان را بشناسیم

           

صحبت از سربار بودن برای خانواده، احساس تنهایی و منزوی بودن، صحبت کردن در مورد تمایل به مردن، انجام رفتارهای آشفته

نوسانات شدید خلقی، تغییر ناگهانی ویژگیهای شخصیتی، ازدست افراد نزدیک، خوابیدن خیلی کم یا زیاد و اقدامات آسیب زننده قبلی برخی از علایم هشداردهنده خودکشی در سالمندان محسوب می شود.

دکتر ممتاز در خصوص باورهای اشتباه، خودکشی گفت: اولین اشتباه این است که  اگر فردی اقدام به خودکشی کرد و جان سالم به‌در برد، دیگر هیچوقت دست به خودکشی نمی‌ زند در صورتی که واقعیت نشان می دهد،  اقدام به خودکشی بعنوان نشانه محتمل بودن اقدام¬‌های بیشتر در نظر گرفته می¬¬‌شود. این احتمال وجود دارد که سطح خطر در اقدام¬‌های بعدی افزایش یابد.

دومین باور اشتباه این است که،  افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند صرفا بدنبال جلب توجه هستند اما

واقعیت این است که  نباید اقدام به خودکشی را صرفا وسیله¬‌ای برای جلب توجه دانست،  حتی وقتی هم که این احتمال وجود دارد که فرد برای جلب توجه اقدام به خودکشی کرده، پس حتما به این توجه نیاز داشته است.

 

غربالگری خودکشی

توصیه می شود در هنگام ویزیت سالمندان موارد زیر سوال شود

ابتدا از سالمند سوال می شود که : بعضی از افراد در این سن ممکن است احساس ناامیدی کرده و بیان کنند از زندگی سیر شده اند، هیچ وقت شما نیز اینگونه شده اید. اگر سالمند پاسخ داد بله، مورد بعدی سوال شود.

از سالمند سوال شود که آیا هیچوقت آرزوی مرگ داشته اید. اگر سالمند پاسخ داد بله، مورد بعدی سوال شود.

آیا هیچ وقت فکر آسیب به خود به قصد پایان دادن زندگی خود را داشته اید (اگر سالمند پاسخ داد بله نیاز است حتما وی را جهت اقدامات لازم به مراکز مربوطه ارجاع دهید)

دکتر ممتاز گفت: حفظ روابط اجتماعی، حمایت خانواده و دوستان، حفظ امید در سالمندان، ارتباطات معنوی، غربالگری و درمان افسردگی، دور نگه داشتن ابزارهای خطرناک(دشوار کردن خودکشی) و مراجعه منظم به مراکز بهداشتی درمانی جهت ارزیابی و درمان مشکلات سلامت روان ، گام  های مهمی برای پیشگیری از خودکشی است که با اجرای آن می توان شاهد نتایج خوبی بود.

سخن آخر  اینکه، خودکشی قابل پیش‌بینی و پیشگیری است اگر علائم و نشانه‌های آن را جدی بگیریم