معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی امروز (یکشنبه) در نشست خبری مربوط به « اولین کنگره پژوهشی سالیانه دانشجویان علوم پزشکی استان تهران (منطقه آمایشی 10)»، خواستار حمایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی در موضوع قانونگذاری جهت دسترسی آزاد به یافته های علمی شد.

    به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، دکتر حمیدرضا خانکه معاون پژوهشی این دانشگاه، در جمع خبرنگاران با اشاره به برخی از برنامه ها که در دانشگاه های کشورهای پیشرفته و در حال توسعه دنیا اجرا می شود، افزود: یکی از این برنامه ها و سیاست ها در کشورهای پیشرفته دنیا، « دسترسی آزاد مردم به داده های علمی، ابزارعلمی و محصولات علمی، تحت عنوان (Open science) است ».

    وی ادامه داد: هم اکنون در کشور ما، رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری بر اشتراک‌گذاری علم بصورت آزاد تاکید دارند، اما اصلا دسترسی به اطلاعات وجود ندارد، حتی مدیران اجرایی کشور، دسترسی به اطلاعات خودشان را گاها ندارند و باید به این سمت حرکت کنیم که اگر با هزینه های عمومی و با منابع ملی، مطالعه ای انجام می شود، اطلاعات مربوط به این مطالعه در دسترس دیگر محققان قرار بگیرد، علاوه بر این، ابزارهایی که استفاده می کنند، در دسترس بقیه دانشمندان، خصوصا دانشمندان جوان قرار بگیرد، و در نهایت، دسترسی آزاد به محصولات علمی وجود داشته باشد.

    معاون تحقیقات دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی همچنین از اجرای برنامه " شهروند دانشمند " در کشورهای پیشرفته دنیا گفت و توضیح داد: تمام دنیا به این نتیجه رسیدند که اگر دانش عمومی مردم را بالا نبرند و آنان را درگیر مطالعات نکنند، نتیجه مطالعات با نیاز مردم، بیگانه خواهد بود. لذا، این بحث مطرح می شود، " یافته های علمی که تولید می شود، باید به اطلاع مردم رسانده شود و مردم را در فرایند طراحی، اجرا و توزیع یافته های علمی مشارکت دهیم " و کمیته های تحقیقات دانشجویی می توانند پل این ارتباط، یعنی پلی بین دانشمندان و جامعه مصرف کننده محصولات علمی باشند.

   دکتر خانکه، درباره فواید این دسترسی ها گفت: با تکرار مطالعاتی که می تواند منجر به مداخلات یا تصمیم گیری های جدی در جامعه بشود، متوجه می شویم که این مطالعات چقدر صحت دارند، یعنی یافته علمی که ما تولید کردیم، اگر کس دیگری این مطالعه را با همین داده تکرار کند و به یافته مشابهی برسد، آن یافته قابل اعتماد است و در غیراینصورت، گاها مطالعاتی انجام می شود که یافته هایشان در جامعه قابل اعتماد نیست و متاسفانه مبتنی بر آنها، تصمیم گیری و سیاستگذاری می شود.

   وی تاکید کرد: بنابر این ما موظفیم که انشاالله قانونی با کمک نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی تحت عنوان " Open science " که هم اکنون در دنیا مطرح شده، داشته باشیم، تا زمانی که اگر از منابع عمومی برای دستیابی به داده های ناشی از تحقیق، ابزارهای استفاده شده برای تحقیق و محصولات تحقیق، بهره گرفته  شود، اطلاعات در دسترس عموم قرار بگیرد.

    وی در بخش دیگری از سخنانش، به رویکرد پژوهش در دنیا، اشاره کرد و اظهار داشت: رویکرد پژوهش در دنیا، بر تحقیقی استوار است که هم محقق پاسخگو نسبت به فعالیتی که انجام می دهد و همچنین، پاسخگویی صرفا بابت نیاز جامعه باشد. بلکه تحقیق انجام می شود تا مشکلی را حل کند و باید محقق پاسخگو باشد که آیا تحقیق او، مشکل را حل کرده یا نکرده است. چرا که ما در نهایت، با انجام تحقیقات باید مشکلات جامعه را حل کنیم و یا در تولید ثروت برای کشور نقش داشته باشیم.

    وی افزود: تمام تصمیمات باید مبتنی بر نتایج قابل اعتماد تحقیقات باشد و از طرفی، تمام سیاست ها باید مبتنی بر نتایج قابل اعتماد تحقیقات باشد و دانشجویان ما باید از دوره دانشجویی به این هدف واقف باشند و یاد بگیرند که چگونه تحقیق کنند و بدانند که تحقیقات باید شواهدی تولید کنند که مدیران و سیاستگذاران، بتوانند به شواهد تولید شده از این تحقیقات، اعتماد کرده و مبتنی بر این شواهد، نیازهای بومی، ملی، و بین المللی را پاسخگو باشند.

    معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، بطور کلی تحقیقات را به دو دسته تقسیم کرد و گفت: دسته ای از تحقیقات که مشکلات آنی و فوری جامعه را حل می کنند، و یک سری تحقیقات بنیادی داریم که مشکلات آینده ما را پیش بینی می کنند و پیش بینی مشکلات آینده، بسیار مهم است و ما لازم داریم که در این زمینه ها و در دو حوزه، دانشجویان را حمایت کنیم.

    دکتر خانکه افزود: کمیته های تحقیقات دانشجویی دانشگاه ها با حمایت از تحقیقات دانشجویان، بویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی، باعث افزایش اعتماد بنفس آنان شده، به آگاهی آنان از یافته های علمی کمک می کنند، آموزش می بینند، دغدغه های جامعه را مورد توجه قرار می دهند، ضمن آنکه تصمیم گیران و سیاستگذاران باید عرصه را برای دانشجویان و جوانان باز کنند و فرصت آزمون و خطا به آنان بدهند.

     وی همچنین با اشاره به پدیده ای به عنوان " فرار مغزها "، اظهار داشت: کمیته های تحقیقات دانشجویی با مطالعات دانشجویی، پر کردن اوقات دانشجویان با یادگیری موثر، و ایجاد امید در دانشجویان و تولید شواهد علمی، می توانند مسیر مهاجرت را معکوس کرده و یا به گونه ای چرخه ای ایجاد کنند که دانشجویان برای یادگیری بهتر، بروند و با دانش بیشتر برگردند.

    وی تصریح کرد: دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تصمیم دارد که در کنگره های عظیمی همچون " اولین کنگره تحقیقات دانشجویی منطقه آمایشی 10 " که قوی ترین منطقه آمایشی با مجموعه دانشگاه های علوم پزشکی مستقر در استان تهران مشارکت دارند، با حمایت رئیس دانشگاه، در این حوزه پیشرو باشد.

     وی، « برگزاری جلسات ترجمان دانش برای عموم مردم » و « برگزاری روز علم » را از جمله فعالیت های سالجاری  کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی ذکر کرد و درباره روز علم گفت: یعنی در یک روز از سال، درهای دانشگاه را باز کنیم و پژوهشگران ما به مردم توضیح بدهند که چه چیزی تولید کرده اند و این تولید، چه کاربردی برای مردم دارد، و با تعامل هر چه بیشتر دو قشر پژوهشگر و مردم، مطالعات با نیازهای مردم منطبق خواهند شد.

    وی همچنین در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سئوالی در خصوص تسهیلاتی که به تحقیقات دانشجویی در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی ارائه می شود، اظهار داشت: با حمایت رئیس این دانشگاه، بالاترین پرداخت ها را برای دانشجویان محقق در سراسر کشور داریم، بطوری که برای تحقیقات دانشجویی، تا 10 میلیون تومان پرداخت می شود، برای تبدیل پایان نامه کارشناسی ارشد به طرح تحقیقاتی، 10 میلیون تومان و جهت تبدیل پایان نامه دکتری به طرح تحقیقاتی، 30 میلیون تومان پرداخت می شود که در هیچ دانشگاهی در سطح کشور، این حمایت های مالی به دانشجویان ارائه نمی شود.

    معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی افزود: ضمن آنکه کمیته تحقیقات دانشجویی این دانشگاه، از بهترین اساتید برای برگزاری کارگاه های متعدد مهارت آموزی دعوت می کند و به جرات می توان گفت که بسیاری از مهارت های پژوهشی که توسط کمیته تحقیقات دانشجویی در این دانشگاه آموزش داده می شود، حتی در دانشگاه های بزرگ کشور انجام نمی شود.

   دکتر خانکه در راستای رویکرد حمایتی و مهارت آموزی دانشجویان، اظهار داشت: با موافقت دکتر پناهی معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و حمایت دکتر حسینی رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، به هر مرکز تحقیقاتی این دانشگاه، اجرای یک کلان پروژه را تفویض کردیم  که این کلان پروژه به میزان یک میلیارد تومان اعتبار سالیانه دارد و یکی از شروط اجرای این کلان پروژه، بکارگیری حداقل دو دانشجوی مستر و حداقل یک دانشجوی PHd  در پروژه است و هزینه دانشجویان هم پرداخت می شود.

   وی همچنین با تاکید بر لزوم افزایش اعتبارات بخش پژوهش در کل کشورمان، گفت: وقتی، کشوری مانند چین، 7/6 درصد از تولید ناخالص ملی (GDP) خود را برای تحقیقات هزینه می کند، و کشور ما فقط نزدیک به نیم درصد از GDP را برای تحقیقات، هزینه می کند، این تصور پیش می آید که دانشگاه در کشور ما، یک مجموعه لوکس است  و به عنوان " یک ابزار تولید علم " در نظر گرفته نمی شود، علاوه بر اینکه می بینیم به نیازها و معیشت اساتید هم رسیدگی نمی شود و همه این شرایط، سبب شده که خواسته یا ناخواسته، امکانات توسعه از کشور گرفته شود.

    وی، به آخرین گزارش یونسکو از رتبه بندی جهانی کشورها اشاره کرد و گفت: متاسفانه کشور ما در برخی شاخص ها افت کرده است و با مسیری که کشور در پیش گرفته است، شاید ما رتبه جهانی خودمان را از دست بدهیم و لذا، باید سهم بیشتری از تولید ناخالص ملی، به بخش پژوهش اختصاص یابد.

    وی در پایان سخنانش، افزود: نکته حائز اهمیت دیگر اینکه، ما باید آزادی عمل بیشتری به دانشگاه ها بدهیم، همانطور که در تمام دنیا، دانشگاه ها هیات امناء دارند، مستقل هستند و خودشان تصمیم گیری و سیاستگذاری می کنند و از سطوح بالاتر،  کمتر مداخله ای در امور دانشگاه ها مشاهده می شود، متاسفانه در کشور ما، مداخلات هر روز بیشتر شده و هر روز محدودیت های بیشتری در دانشگاه ها اعمال می شود.

انتهای پیام/

تهیه و تنظیم خبر: نعیمی پور