معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز چهارشنبه با حضور در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و نشست مشترک با هیات رئیسه دانشگاه، مسئولان و محققان رصدخانه اجتماعی کووید 19، گفت: معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی را به عنوان پشتیبان علمی این معاونت در حوزه سلامت اجتماعی و عوامل مرتبط با آن، می شناسد.

    دکتر یونس پناهی ضمن تشکر از مطالعات و طرح های پژوهشی اجرا شده در رصدخانه اجتماعی کووید 19، افزود: من اعتقاد راسخ دارم که حتما دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی می تواند متناسب با نیاز جامعه کار کند و لذا، با ارتباط خوب با معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، سئوال های مبتنی بر نیاز جامعه را از معاونت تحقیقات بگیرد و با حمایت مالی این معاونت، نسبت به تهیه طرح های پژوهشی و اجرای آنها اقدام کند. و علاوه بر کووید، می توان برای مشکلات سلامتی که در آینده بروز می کند، فعالیت های مشترک انجام داد.

   وی تصریح کرد: مسایل اجتماعی برخلاف مسایل پزشکی، ابعاد مختلف و گسترده ای دارد و لذا در حوزه سلامت اجتماعی، باید کاری انجام بدهیم که بتوان براساس شاخص ها، نتایج و اطلاعات قابل اعتمادی را به دست بیاوریم تا سیاستگذاران و برنامه ریزان بتوانند براساس آن تصمیم گیری کرده و برنامه ریزی کنند.

   معاون تحقیقات وزارت بهداشت، « تبعات اجتماعی و تاثیر کووید بر وضعیت اجتماعی و روانی افراد جامعه، مسایل مربوط به جمعیت، ازدواج های ناموفق، افزایش آمار طلاق، عدم تمایل به ازدواج در میان جوانان، عدم باروری زوج ها و یا افزایش تک فرزندی خانواده ها »، را از دیگر موضوع های قابل بررسی توسط محققان دانشگاه و رصدخانه اجتماعی کووید ذکر کرد که پاسخ به آنها و برنامه ریزی ها براساس نتایج آنها، منجر به رفع نیازهای جامعه خواهد شد.

   دکتر پناهی مجددا تصریح کرد که مقام عالی وزارت بهداشت، " قرارگاه خانواده " را شکل دادند و مسئولیت کارگروه تحقیقات آن، با معاونت تحقیقات وزارت بهداشت است و خواستند، دانشگاه ها را در ابعاد مختلف آن فعال کنیم، که بخش سلامت اجتماعی و هم بحث توانبخشی این موضوع به عهده دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی است که در این زمینه فعالیت کند و معاونت تحقیقات وزارت بهداشت نیز از فعالیت های این دانشگاه در زمینه سلامت اجتماعی و فعالیت هایی مانند حوزه ژنتیک که در پیشگیری از بیماری ها موثر است، حمایت می کند.

   وی همچنین بر حمایت معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در ارائه آخرین اطلاعات و آمار برای تحقیقات محققان و دستیابی به پاسخ سئوال های مطرح در مورد کووید و دیگر بیماری ها، تاکید کرد.

   بخش عمده این نشست که حدود دو ساعت بطول انجامید، به طرح سئوال از سوی دکتر پناهی معاون تحقیقات وزارت بهداشت در مورد طرح های پژوهشی و نتایج هر بخش ، و پاسخ اعضا و محققان شرکت کننده اختصاص یافت، ضمن آنکه در مورد فعالیت های آینده رصدخانه و دانشگاه براساس سئوال هایی که در سطح جامعه وجود دارد و نیاز نظام سلامت، تبادل نظر شد.

*****

   دکتر حمیدرضا خانکه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در ابتدای این نشست و پیش از سخنان دکتر پناهی، با عرض تبریک به مناسبت عید مبعث و اعیاد شعبانیه، به دکتر پناهی بواسطه درگذشت ابوی گرامی شان تسلیت گفت و آرزوی سلامتی برای ایشان و خانواده محترمشان داشت.

   وی با معرفی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و فعالیت های پژوهشی این دانشگاه در حوزه سلامت اجتماعی، گفت: از بهمن ماه سال 98 که کووید 19 در کشور شناسایی و شایع شد، با توجه به اینکه از همان ابتدا می دانستیم که این بیماری فقط ابعاد پزشکی ندارد و جنبه های روانی و اجتماعی آن، مهم و ماندگار هستند، و با توجه به عضویت اینجانب در کمیته علمی ستاد ملی کرونا و کمک به تصمیمات ستاد، اجرای مطالعاتی در این حوزه آغاز شد.

   وی به چگونگی تاسیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 که با ابلاغ وزیر وقت بهداشت در اواخر اسفندماه سال 99، آغاز شد، اشاره کرد و افزود: ضمن تشکیل کارگروه های مربوط به حوزه های مختلف در دبیرخانه رصدخانه، برای دیده بانی گسترده این حوزه، دانشگاه هایی که فعالیت های تاثیرگذار درحوزه سلامت اجتماعی داشتند، به عنوان پایگاه های مطالعاتی انتخاب شدند و اجرای مطالعات پیرامون موضوع کووید مانند " بررسی میزان پذیرش واکسن و عوامل مرتبط با آن "، " تاثیر این بیماری بر نابرابری های اجتماعی " و " تبعات شیوع کووید بر آسیب های اجتماعی " آغاز شد.

   رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 همچنین ادامه داد: علاوه بر اینکه نتایج مطالعات برای مقام عالی وزارت و معاونان ایشان ارسال شد، طی این مدت، با صاحبنظران و متخصصان حوزه سلامت اجتماعی و نهادها و سازمان های ذیربط ارتباط برقرار شد تا نتایج مطالعات بتواند به سیاستگذاران و برنامه ریزان کمک کند، ضمن آنکه با توجه به نیاز مرکز پژوهش های مجلس، به این مرکز نیز مشورت می دهیم.

*****

   دکتر خانکه سپس از دکتر محمد ساعتچی عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و عضو دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19 خواست تا در مورد عملکرد رصدخانه و مطالعات انجام شده گزارش بدهد.

   دکتر ساعتچی، پیش از ارائه خلاصه ای از عملکرد رصدخانه اجتماعی کووید 19 طی یک سال گذشته، اهداف کلان رصدخانه را تشریح کرد و در مورد چارت سازمانی و هشت کارگروه تشکیل شده در دبیرخانه رصدخانه توضیح داد.

   وی سپس به مطالعات انجام شده در رصدخانه اجتماعی کووید 19 طی یک سال گذشته پرداخت و گزارش کوتاهی از چگونگی اجرای فاز اول با عنوان " بررسی پذیرش واکسن کووید 19 و عوامل مرتبط با آن (ارزیابی موانع، چالش ها و راهکارها)" و فاز دوم تحت عنوان " بررسی پذیرش واکسن کووید 19 و عوامل مرتبط با آن در تهران و روستاهای تابعه " را ارائه داد و مهمترین نتایج حاصل از این مطالعات را اعلام کرد.

   « بررسی و استخراج چالش ها، راهکارها و درس آموخته های مدیریت کووید 19 در ایران ( نتایج آن در پایگاه معتبر اطلاع رسانی بین المللی منتشر شد)، بررسی درک عمومی از اقدامات دولت در پاندمی کووید 19 در ایران (مطالعه پیمایشی با ابزار در جمعیت عمومی کشور) » نیز از جمله مطالعات انجام شده در رصدخانه اجتماعی کووید 19 است که دکتر ساعتچی در مورد چگونگی اجرا و مهمترین نتایج بدست آمده از آنها، توضیح داد.

   وی همچنین از اجرای سه پژوهش دیگر تحت عنوان « ارزیابی سیاست های ملی کووید 19 از نظر میزان موفقیت و اثربخشی از دیدگاه مسئولین حوزه سلامت، ارزیابی وضعیت کودکان خانواده های کم درآمد شهر تهران، مشکلات روانی و اجتماعی بیماران خاص در دوره همه گیری کرونا » گفت و اهم نتایج حاصل از این مطالعات را اعلام کرد.

   وی در ادامه تصریح کرد که علاوه بر ارسال نتایج مطالعات انجام شده، خلاصه سیاستی و مدیریتی بدست آمده از این پژوهش ها نیز برای مقام عالی وزارت و معاونان محترم ایشان ارسال شده است.

   دکتر ساعتچی در ادامه، به برگزاری اولین کنگره ملی رصد اجتماعی کووید 19، ده ها وبینار پیرامون موضوعات مختلف توسط کارگروه های دبیرخانه رصدخانه و برگزاری نشست هم اندیشی رصدخانه با دانشگاه های علوم پزشکی کشور طی یک سال گذشته اشاره داشت، و تهیه گزاره برگ و پیام های مرتبط با ابعاد اجتماعی کووید 19 و انتشار آنها در گروه های علمی و دانشگاهی را از دیگر اقدامات دبیرخانه رصدخانه ذکر کرد.

   وی همچنین، در مورد دو مطالعه که مراحل اولیه آن آغاز شده و در جمعیت بالای 18 سال و در جمعیت کودکان 31 استان کشور( با همکاری یونیسف ) اجرا خواهد شد، توضیح داد.

   این محقق و عضو دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19، « اجرای پژوهش های مختلف براساس نیاز جامعه، برگزاری دومین کنگره رصد اجتماعی کووید 19 طی شش ماه اول سال آینده، و جذب حمایت های بیشتر از رصدخانه » را به عنوان اهداف پیش روی رصدخانه اعلام کرد.

*****

   در ادامه این نشست، دکتر حسین نجم آبادی مدیر گروه و رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، گزارش کوتاهی از پژوهش انجام شده برای شناسایی ماهیت و ژنتیک دقیق ویروس کووید 19 را ارائه داد.

   دکتر نجم آبادی گفت که مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم توانبخشی از همان روزهای اول شیوع ویروس کووید 19 ، براساس نیاز کشور تصمیم گرفت تا با دستیابی به گونه های مختلف ویروس کووید 19 که در کشور منجر به بیماری زایی شده اند، شناخت دقیقی از نحوه انتقال ویروس به کشور، قدرت بیماری زایی و نیز فراهم نمودن بستر مناسب برای بکارگیری درمان های موثر و نیز واکسن هایی که به بازار عرضه خواهد شد را بدست آورد.

   وی افزود: در جهت تحقق این هدف، با حمایت معاون وقت تحقیقات وزارت بهداشت و نیز با همکاری بخش ویروس شناسی دانشگاه تهران و شبکه ویروس شناسی کشور، حدود 50 نمونه از استان های مختلف کشور و در زمان­های مختلف، با تکنیک پیشرفته توالی یابی نسل جدید، مورد بررسی ژنومیک قرار گرفت.

    دکتر نجم آبادی تصریح کرد: منبع اولیه ویروس از اوایل دی ماه سال 98 از استان ووهان کشور چین بود، و نتایج حاصل از مطالعه بر نمونه های گرفته شده از استان های مختلف کشورمان نشان داد که منشأ دوم ویروس در کشور، از نوع اروپایی آن بوده که در اوایل اسفندماه سال 98، از طریق اروپا به ایران وارد شده است.

    وی توضیح داد که این مطالعه در دو فاز و با گردآوری نمونه­ های متعدد، در دوره های زمانی متفاوت، و از استان های مختلف کشور انجام شده و نتایج آن براساس داده­های صحیح، مستند و با توجه به شواهد علمی و بر پایه دانش ژنتیک بدست آمده که با بهره ‌گیری از این یافته ها، به ماهیت دقیق­تر ویروس منتشر شده در کشور پی برده و این امکان نیز فراهم شد تا سیاستهای حوزه سلامت در اتخاذ تصمیم درست بر پایه مستندات و شواهد علمی قابل اعتماد تبیین شود.

   گفتنی است که در پایان این نشست، دکتر مسعود فلاحی خشکناب معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، پیشنهادهایی را در خصوص تشکیل پژوهشکده سلامت اجتماعی در این دانشگاه و اختصاص مجله ای برای مرور سیستماتیک در علوم پزشکی مطرح کرد که دکتر پناهی، از تشکیل پژوهشکده سلامت اجتماعی در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی استقبال کرد و اختصاص مجله برای مرور سیستماتیک را نیاز به بررسی بیشتر دانست و این مهم را به معاونت تحقیقات دانشگاه سپرد.