رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و رئیس رصدخانه کووید 19، امروز (یکشنبه) در جمع خبرنگاران گفت:  حوزه اجتماعی در تصمیم گیری های کووید نه تنها در ایران، بلکه در دنیا بشدت مغفول مانده و توجه کافی به آن نشده است، درصورتی که ساده ترین نگاه ها و شواهد علمی می گویند که 75 درصد عوامل زمینه ساز مشکلات سلامتی، در حوزه اجتماعی قرار دارد، یعنی جنبه های اجتماعی، زمینه ساز بروز بیماری هایی هستند که ما الان با آنها دست بگریبان هستیم.

   به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه، دکتر حمیدرضا خانکه افزود: حتی حوادثی مانند حوادث ترافیکی ، جنبه های اجتماعی در بروز آنها خیلی مهم است و در گسترش بیماری مانند کووید هم جنبه های اجتماعی مهم است.

   وی با اشاره به پیش بینی اکثر نخبگان کشور نسبت به وضعیت بحرانی کنونی که به گفته رئیس جمهوری پنج عامل در افزایش موج فعلی کووید مقصر هستند که سفر از کشور عراق، تردد و تجمع در شب های نوروزی، تجمع و مراسم عید، ازدواج در اعیاد شعبان و رجب و در نهایت سفرهای نوروزی ، از آن جمله اند و این نشان می دهد که این عوامل بیشتر جنبه های اجتماعی دارند تا اینکه جنبه های پزشکی داشته باشند.

    رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 تصریح کرد: ویروس شناخته شده است و در سالهای گذشته این اپیدمی از این نوع سابقه داشته است و می دانیم که وقتی اپیدمی پیش می آید، افراد سالمند و کسانی که بیماری های زمینه ای دارند؛ بیشتر متاثر می شوند و ضریب ابتلا و مرگ و میر خواهیم داشت، نظام سلامت لازم است که خودش را گسترش بدهد، امکانات بیمارستانی و پرسنل درمانی باید آمادگی مشارکت در این وضعیت را داشته باشند، و اینها الگوی مشخص در تمامی اپیدمی هاست، ولی چیزی که یک اپیدمی را با بقیه متمایز می کند، این است که عوامل اجتماعی چقدر بر گسترش بیماری تاثیرگذار هستند؟ و خود بیماری، چه تاثیری بر عوامل اجتماعی دارد؟

   دکتر خانکه افزود: مطالعاتی که هم اکنون در سطح دنیا نیز انجام شده، نشان می دهد که  میزان ابتلا و مرگ و میر در افرادی که دسترسی کمتری به خدمات سلامت دارند، افرادی که تحصیلات سلامت پائین تری دارند، افرادی که جزو طبقه محروم جامعه محسوب می شوند، و افرادی که بیماری های زمینه ای دارند و حتی کسانی که دارای بیماری های زمینه ای هستند که از امکانات اجتماعی پائین تری برخوردارند، یا منابع مالی کمتری دارند و یا در طبقه فقرا قرار دارند و دسترسی کمتری به خدمات سلامت دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.

  وی اظهار داشت: بنابر این می بینیم که تظاهرات سلامتی، ابتلا و مرگ و میر است؛ اما عوامل ایجاد کننده تهدید و عوامل ایجاد کننده بیماری و مرگ و میر، عوامل اجتماعی هستند که شاید کمتر در دنیا و در ایران مورد توجه قرار گرفته اند.

   بگفته وی، ین ضرورت باعث شد که وزیر بهداشت در قبل از نوروز به این نتیجه برسند که با توجه به اینکه دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی دارای یک سابقه 30 ساله در انجام مطالعات اجتماعی است و ماموریت و مرجعیت علمی در حوزه سلامت اجتماعی و علوم توانبخشی دارد، این ماموریت بسیار مهم را به این دانشگاه واگذار بکنند.

   دکتر خانکه به وجود 22 دپارتمان تخصصی و 8 مرکز تحقیقات تخصصی در ابعاد مختلف حوزه های اجتماعی و علوم توانبخشی ، از 30 سال پیش در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی جهت تربیت دانشجو تا مقاطع تحصیلات تکمیلی، و انجام مطالعات ملی و بین المللی اشاره کرد و گفت، گنجینه ای از متخصصان در اینجا فعالیت دارند که از ابتدای شیوع بیماری کرونا نیز مطالعات مربوط به سلامت اجتماعی را شروع کرده و مطالعات در حوزه اجتماعی در رابطه با شیوع کووید 19 را انجام داده اند و نتایج آن در مجلات داخلی و خارجی منتشر شده و گزارش های آن بشکل گزارش های سیاستی برای مدیران تصمیم گیر در حوزه کرونا به دفعات فرستاده شده است.

   وی از آغاز بکار رصدخانه اجتماعی کووید 19 از 28 اسفندماه، و تشکیل دبیرخانه ای با مسئولیت دکتر فرخی معاون توسعه مدیریت دانشگاه و استاد تمام حوزه بهداشت محیط گفت و افزود: ما سعی کردیم در 4 محور ذکر شده در ابلاغ وزیر محترم بهداشت، فعالیت های خودمان را انجام بدهیم. 1- در زمینه واکسیناسیون کووید که موضوع  روز در همه کشورها است ، و در کشور ما هم لازم بود که مطالعه کنیم و ببینیم  که عوامل اجتماعی تاثیرگذار بر پذیرش واکسن، واکسیناسیون، موانع و چالش های آن چیست؟ ، بنابر این یک گروه مطالعاتی از همان ابتدا ، روی بحث واکسن، نظرسنجی از مردم ، موانع و چالش های آن کار کردند.

   دکتر خانکه ادامه داد: محور بعدی مورد نظر وزیر محترم ، این بود که عوامل اجتماعی چه تاثیری بر گسترش مرگ و میر گروه های مختلف اجتماعی، گروه های مختلف سنی، طبقات اجتماعی، که برای این موضوع نیز فعالیت های مطالعاتی شروع شد. بحث بعدی تاثیری بود که خود کووید بر حوزه اجتماعی و سلامت اجتماعی داشت و چهارمین موردی که از این رصدخانه خواسته شده است، تولید شواهد علمی برای کمک به سیاستگذاران و تصمیم گیران در حوزه ستاد ملی مقابله با کرونا بود.

   وی اظهار داشت: این چهار ماموریت، وظیفه بسیار خطیر است که دانشگاه برای اجرایی کردن آنها، مکاتبه ای با تمام دانشگاه ها و مراکز علمی و سازمان های درگیر در حوزه اجتماعی همچون وزارت کشور، سازمان بهزیستی، جمعیت هلال احمر، تشکل های مردم نهاد، دانشگاه های تحت پوشش وزارتخانه های علوم و بهداشت انجام داد تا نمایندگان تام الاختیاری برای عضویت در کمیته معرفی بشوند، و دبیرخانه شکل بگیرد.

   رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 افزود: دبیرخانه این رصدخانه، وظیفه برنامه ریزی و مدیریت جلسات و تولیدات علمی را دارد و در کنار دبیرخانه، کمیته کشوری بزودی شکل می گیرد، اسامی تقریبا نهایی شده است و قرار است که با ابلاغ وزیر محترم بهداشت، فعالیت اعضای کمیته کشوری آغاز شود.

   وی به نابرابری های اجتماعی در سطح دنیا اشاره کرد و گفت: این نابرابری ها، در دوره کرونا بیشتر خودش را نشان می دهد، مثلا افرادی که دارای وسیله شخصی هستند، کمتر در صف های مترو و اتوبوس قرار می گیرند، افرادی که منازل بزرگتری دارند، در تفکیک و جداسازی افراد آسیب پذیر موفق تر هستند تا افرادی که مجبورند در خانه های کوچک و دو سه نسل با هم زندگی بکنند.

   وی افزود: خیلی از افرادی که متکی به درآمدهای روزانه اند، مجبورند که برغم شرایط بحرانی، از خانه بیرون بروند، چون معاششان به درآمد روزانه وابسته است و خیلی از افرادی که دارای مشاغل پرخطر و در مناطق شلوغ هستند؛ برغم توصیه های ملی و بین المللی ، مجبورند که برای امرار معاششان فعالیت بکنند.

   دکتر خانکه تصریح کرد: بنابر این خیلی از رفتارهایی که ما در مردم می بینیم و احساس می کنیم نافرمانی اجتماعی است، این نیست ، بلکه فشارهای عوامل اجتماعی است که وارد می شود. اگر ما فشارهای عوامل اجتماعی را نادیده بگیریم و اگر عوامل اجتماعی موثر بر سلامت و تاثیر خود کووید بر جنبه های اجتماعی و نابرابری های اجتماعی را جدی نگیریم و مطالعه انجام ندهیم و شواهدی تولید نکنیم که در سیاستگذاری و در مداخلات از آنها بهره مند شویم ، قاعدتا در مدیریت کووید و در مدیریت رویدادهای بیولوژیک مشابه آن، خیلی موفق نخواهیم بود و این تجربه ملی نیست، بلکه تجربه بین المللی است .

   وی افزود: اعتراضات و مقاومت های شدیدی را در کشورهایی مانند آلمان، انگلیس و آمریکا برای استفاده از واکسن و یا  محدویت های اجتماعی مشاهده می کنیم و مطمئنا، در هر کشوری که جنبه های اجتماعی بیماری مانند کووید فراگیر باشد و نادیده گرفته شود، قاعدتا مداخلاتشان تاثیر کافی را نخواهد داشت.

   وی در پاسخ به سئوال یکی از خبرنگاران در خصوص نظرسنجی در خصوص میزان مقبولیت و پذیرش واکسن کرونا در میان مردم ، گفت: این مطالعه از 15 روز پیش آغاز شد و مطالعه اولیه آن در شهر تهران انجام شد و مطالعه کشوری آن هم شروع شده و بنظر می آید که اواخر اردیبهشت ماه امسال بتوانیم این نظرسنجی ملی در مورد واکسن را اعلام کنیم. ولی شواهد فعلی معرف این است که مردم پذیرش خوبی از واکسن ایرانی و خارجی دارند.

   دکتر خانکه افزود: مطالعه ای که در شهر تهران انجام شده، نتیجه آن بسیار خوب و بالاتر از سایر کشورهاست و متوسط پذیرش در هر استان و در کشور هم بدست خواهد آمد و این یافته های علمی به ستاد ملی مقابله با کرونا ارسال می شود.

   وی در پایان سخنانش اعلام آمادگی کرد، هر تجربه و هر مطالعه از کلیه مراکز علمی و پژوهشی و اجرایی از طریق دبیرخانه رصدخانه پذیرفته می شود، چرا که رصدخانه، ملی است و کووید 19 یکی از مسایل مورد مطالعه در این رصدخانه است اما قبل از کووید، بسیاری از مسایل اجتماعی در جامعه وجود داشته و دارند مانند اعتیاد، افزایش جمعیت سالمندی، خروج نخبگان، ازدواج جوانان و کاهش نرخ باروری، که باید مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرند و به عنوان بدنه علمی کشور باید در کنار سیاستگذاران ، دولت و مجلس شورای اسلامی باشیم. کووید اولین و آخرین رویداد نیست بلکه با تغییرات اقلیم، مسایل اجتماعی مختلفی را برای مطالعه خواهیم داشت که باید آمادگی خود را افزایش بدهیم.

   در ادامه این نشست خبری، دکتر مهرداد فرخی معاون توسعه مدیریت دانشگاه و رئیس دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19 گزارشی از اقدامات دبیرخانه که تاکنون انجام شده، ارائه داد.

رئیس دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19:  نقشه راه رصد اجتماعی پاندمی کووید 19 تدوین شد

   دکتر مهرداد فرخی رئیس دبیرخانه رصدخانه نیز در بخشی از این نشست خبری، با اشاره به ابلاغ مقام عالی وزارت جهت واگذاری مسئولیت رصدخانه اجتماعی کووید 19 به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و چهار وظیفه اصلی که برای این رصدخانه تعریف شده است، گفت که براساس این چهار وظیفه، نقشه راه رصد اجتماعی پاندمی کووید 19 تدوین شد و هفته آینده نهایی ، و به دفتر وزیر محترم بهداشت ارائه می شود.

   وی افزود: این نقشه به نظرخواهی از نخبگان و صاحبنظران حوزه اجتماعی در مراکز علمی و آموزشی همچون گروه های آموزشی حوزه اجتماعی چهار دانشگاه تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی و الزهرا گذاشته شده است و همچنین از متخصصان عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در ده کلان منطقه آمایشی وزارت بهداشت، معاون اجتماعی استاندار تهران، معاونان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور و وزارت کشور و هرجایی که تخصصی در زمینه رفاه و سلامت اجتماعی دارند، نظرخواهی کرده ایم.

   دکتر فرخی در مورد بررسی وضعیت پذیرش واکسن در کشور و یا وضعیت پذیرش طرح ملی واکسیناسیون ، گفت: اقداماتی انجام شده که گزارش اولیه آن به دفتر مقام عالی وزارت ارائه شده است. و احتمالا طی چند روز آینده می توان اطلاعات آن را به اطلاع عموم رساند.

   وی از عضویت مدیران گروه های آموزشی و روسای مراکز تحقیقاتی مرتبط با سلامت اجتماعی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در دبیرخانه رصدخانه گفت و افزود: با توجه به چهار وظیفه ای که در ابلاغ مقام عالی وزارت مطرح شده، چهار کار گروه تشکیل شده است که مسئولیت هر کار گروه به افراد شناخته شده و معتبر علمی که متخصص و صاحبنظر همان حیطه می باشد، سپرده شده است.

   وی افزود: با همه کلان مناطق ده گانه علمی کشور مکاتباتی انجام شده است و خواسته شده تا افراد صاحبنظر در این حوزه را به ما معرفی کنند که یا در دبیرخانه و یا در کمیته کشوری رصدخانه اجتماعی کووید 19 مشارکت داشته باشند.

   وی تصریح کرد: اولین اقدام، جمع آوری مطالعات مراکز تحقیقاتی و گروه های آموزشی دانشگاه بود تا با آنالیز و تحلیل آنها، توصیه های لازم در حوزه اجتماعی برای ستاد ملی مقابله با کرونا  تهیه ، و ارائه شود، ضمن آنکه از گروه ها و مراکز تحقیقاتی خواسته شد تا مطالعات لازم که در آینده نیاز است، به ما پیشنهاد بدهند تا دبیرخانه با حمایت مالی از آنها ، این مطالعات انجام شوند و توصیه هایی در ادامه مدیریت پاندمی آماده ، و به ستاد ملی کرونا ارائه شود.

   وی در ارتباط با نابرابری های اجتماعی در حوزه های مختلف مانند سلامت و محیط زیست، گفت: نه تنها در کشور خودمان بلکه در تمام دنیا این نابرابری ها مشاهده می شود، ولی اتفاقی که در پاندمی کووید 19 افتاد، این بود که نابرابری های موجود نسبت به زمان قبل از شیوع کرونا بیشتر نمایان شده  و گویا این پاندمی ذره بینی به دست گرفته و این نابرابری ها را بزرگتر به ما نشان می دهد.

  دکتر فرخی با اشاره به سه راهبرد مدیریت و کنترل این پاندمی ( فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک و شستشوی دست ها بمدت 20 ثانیه و یا ضدعفونی آنها)، گفت: حتی در کشورهایی که واکسن گسترده ای زده اند، همین سه راهبرد ساده می تواند از ابتلا به بیماری پیشگیری کند، اما میزان دسترسی از استفاده آنها در افشار مختلف، متفاوت است و این همان نابرابری است که مورد اشاره ماست. چرا که تاثیر بار مالی تهیه این امکانات بهداشتی، در خانواده های مختلف، متفاوت است.

  وی همچنین به استفاده از وسایل نقلیه مختلف در میان اقشار گوناگون براساس سطح درآمد آنها اشاره کرد و افزود: اندازه گیری میزان تاثیرپاندمی بر این نابرابری ها و تاثیر نابرابری ها بر پاندمی، یکی از وظایف این رصدخانه است، و همکاران ما در دانشگاه و دیگر مراکز علمی کمک می کنند  تا این مسایل با نگاه علمی دیده بانی شده و نتایج مطالعات، به ستاد ملی مقابله با کرونا گزارش شوند.

انتهای پیام/

آرشیو عکس

تهیه و تنظیم خبر: نعیمی پور