دکتر کمال حیدری معاون بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با حضور در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی که بنا به دعوت رئیس دانشگاه انجام شد،  در ملاقات معاونان و مدیران ارشد این دانشگاه با ایشان، از نزدیک با ظرفیت های این دانشگاه آشنا شد و استفاده از این ظرفیت ها را در ارتقای کیفیت زندگی مردم  لازم دانست.

    به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه، دکتر حیدری پس از آشنایی با ساختار معاونت های مختلف دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و دریافت گزارش اهم فعالیت های این بخش ها، طی سخنانی در جمع مسئولان دانشگاه، توجه و تمرکز بیش از پیش معاونت بهداشتی وزارت بهداشت را بر سلامت جوانان، نوجوانان و بانوان ذکر کرد.

   وی به خلاء های موجود در نظام سلامت کشور اشاره کرد و با تاکید بر ضرورت پرداختن به زیرساخت های لازم برای زندگی سالم و ارتقای کیفیت زندگی، ابراز امیدواری کرد که برای تحقق این هدف بتوان از پتانسیل و ظرفیت دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی استفاده کرد.

   دکتر حیدری در پاسخ به درخواست ایجاد واحدی در معاونت درمان دانشگاه برای فعالیت های بهداشتی و پیشگیری، این درخواست را حتی با یک ابلاغ از سوی معاونت بهداشتی وزارت، امکانپذیر دانست و گفت: برای طراحی مدل ادغام خدمات توانبخشی در شبکه نظام سلامت کشور، می تواند کمیته مشترک مربوطه زیر نظر مسئول شبکه تشکیل و این موضوع پیگیری شود.

   وی همچنین با اشاره به اینکه طی سالهای گذشته درحوزه بهداشت، در زمینه رشد کار شد ولی کمتر به بخش نمو توجه شد، افزود: ماموریت هایی که دانشگاه می تواند در حوزه های سلامت اجتماعی و روانی به آنها توجه کند و پروژه های تحقیقاتی تعریف و اجرا کند، در زمینه همین مسایلی است که بیان شد.

   وی تصریح کرد که راهکارها، مدل و برنامه ها باید کاربردی و عملی باشند و در پیوست سلامت، باید به زیرساخت ها و عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که می توانند بر سلامت تاثیر داشته باشند، توجه شود، ضمن آنکه باید به توانمندسازی جامعه توجه ویژه داشت.

   معاون بهداشتی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه طی سالها و با توجه به شرایط جوامع، که بحث واکسیناسیون، افزایش امید به زندگی و مسایل بهداشتی طی سال ها خوب پیش رفته است، گفت: ضمن آنکه این بخش ها می توانند خیلی بهتر از وضعیت فعلی باشد، اما در شرایط کنونی باید بیشتر به بهزیستی و کیفیت زندگی افراد جامعه توجه شود و اگر تیم درمانگران به خانواده توجه کنند، می توانند افراد معلول و یا معتاد در درون خانواده ها را نیز تحت پوشش خدمات خود قرار بدهند.

   دکتر حیدری همچنین به بحث فعالیت شرکت های دانش بنیان به عنوان یکی از راه های گسترش خدمات مورد نیاز جامعه مطابق با دانش روز پرداخت و اظهار داشت: رشد وسایل و تجهیزات کمک توانبخشی که بتوانند نیازهای اساسی افراد کم توان را رفع کنند، باید در برنامه های ما قرار بگیرد. و کمتر درگیر مسایل روزمره بشویم و به سمت حل مساله و رفع نیازهای گروه های مختلف جامعه که جای کار بسیار دارد، برویم.

   وی در پایان سخنانش، استفاده از مشاوره متخصصان و اساتید دانشگاه را در حوزه های سلامت اجتماعی و روانی لازم دانست و افزود: همانطور که رسانه صدا و سیما باید در ارائه پیام ها و برنامه های خود به سلامت اجتماعی و روانی جامعه توجه کند، بسیاری از سیاست ها و برنامه های ما نیز می تواند از توانایی تخصصی و مشاوره این دانشگاه استفاده کند.

   *****

   دکتر حمیدرضا خانکه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی پیش از سخنان معاون وزیر بهداشت، ضمن تبریک بمناسبت فرارسیدن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و دهه فجر، گفت که ما می توانیم مانند همیشه برغم تحریم ها و فشارهای سیاسی و اقتصادی، با قدرت درسایه مقام معظم رهبری و مسئولان نظام به پیش برویم.

   وی به سفرهای استانی مقام عالی وزارت بهداشت اشاره کرد و افزود: دولت انقلابی از زمانی که سرکار آمد، با جدیت، تلاش می کند و بنظر می آید که حجم کارهای انجام شده طی مدت کوتاه این دولت، با چند سال گذشته برابری می کند، واکسیناسیون گسترده انجام شد و کاهش ابتلا و مرگ و میر را دیدیم و برخلاف کشورهایی مانند آلمان که 23 درصد تولید ناخالص ملی را برای سلامتی و کنترل کرونا در کشورشان هزینه کردند، نظام سلامت ما با قدرت و با 7 درصد تولید ناخالص ملی و به لطف خداوند و مشارکت مردم در زمینه ارتقای سلامت جامعه تلاش کرد و همچنان به مسیر خود ادامه می دهد.

    وی سپس با معرفی کوتاهی از دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی که ماهیتی متفاوت از دانشگاه های علوم پزشکی کشور دارد، گفت: این دانشگاه 30 سال پیش با هدف تولید شواهد علمی در حوزه های توانبخشی و سلامت اجتماعی و تربیت دانشجو در این حوزه ها تاسیس شد.

   رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی همچنین به روند شکل گیری این دانشگاه طی سال های ابتدای تاسیس و دلایل تغییر نام آن در سال گذشته اشاره کرد و با توجه به اهمیت سلامت از ابعاد اجتماعی، از شکل گیری رصدخانه اجتماعی کووید 19 با ابلاغ وزیر بهداشت وقت، و شواهد علمی تولید شده و در دست اجرای رصدخانه گفت.

   دکتر خانکه، با تاکید بر ضرورت ارتقای سلامت اجتماعی و گسترش خدمات توانبخشی در کشور، افزود: 70 تا 80 درصد عوامل اجتماعی می توانند بر سلامت موثر باشند، عدم تمایل به مشارکت در برنامه واکسیناسیون و یا نابرابری های اجتماعی در دسترسی به خدمات سلامت، در کنترل کرونا و سلامتی جامعه موثر بود و متاسفانه برغم اهمیت ابعاد اجتماعی سلامت، این بخش در وزارت بهداشت متولی ندارد و این دانشگاه به عنوان مرجع ، می تواند به این بخش کمک کند.

    وی همچنین به اهمیت خدمات توانبخشی در اقشار مختلف جامعه اشاره کرد و گفت: 30 درصد مردم به خدمات توانبخشی نیازمندند، 10 درصد جوامع به نوعی دارای محدودیت هستند و این درحالی است که سرعت رشد جمعیت سالمندی در کشور ما بسیار بالاست و 10 درصد فعلی جمعیت سالمندان کشور، در 20 سال آینده، به 30 درصد افزایش می یابد و متاسفانه سالمندی با مشکلات جسمی و حرکتی همراه است و از سویی، فرایند دریافت خدمات توانبخشی به آسانی انجام نمی شود، در دسترس نیستند و تحت پوشش بیمه ها نیستند، متولی در نظام سلامت ندارد و مردم از دسترسی به این بخش محروم هستند.

   رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، نمونه هایی از نیازهای افراد دچار سکته مغزی، خانواده های دارای کودک معلول و بیماران مزمن به خدمات توانبخشی را ذکر کرد که این مشکلات در جوامع روستایی بیشتر از جامعه شهری است وسبب خواهد شد که بار سنگینی را در طولانی مدت به نظام سلامت تحمیل کند و باعث عدم رعایت عدالت در توسعه خدمات توانبخشی می شود.

    دکتر خانکه گفت: با توجه به شعار عدالت محور دولت و ضرورت گسترش خدمات توانبخشی در کشور، به دلیل وجود شبکه گسترده نظام سلامت در کشور، شاید بتوان با کمک دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، ادغام خدمات توانبخشی در نظام شبکه را به صورت آزمایشی اجرا، و دسترسی را ایجاد کرد، ضمن آنکه تلاش شد تا در سطح معاونت درمان وزارت بهداشت، دفتری برای تولی گری حوزه توانبخشی و گسترش خدمات این حوزه دایر شود، چون خدمات توانبخشی، اولویت معاونت درمان نیست و با توجه به اینکه برنامه وزیرمحترم بهداشت نیز بر همین موضوع بوده، ان شاالله با کمک این دانشگاه که فعالیت 30 ساله در این حوزه دارد، این هدف نیز محقق شود.

    وی افزود: در حوزه سلامت روان نیز تنها دانشگاهی هستیم که معاونت بهداشتی نداریم و شاید معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، سلامت روان و سلامت اجتماعی را به این دانشگاه تفویض نکردند ولی مرجعیت حوزه سلامت روان از سوی این دانشگاه با داشتن 1400 تخت روانپزشکی در بزرگترین بیمارستان روانپزشکی منطقه و گروه های مختلف روانپزشکی در  حوزه های روانپزشکی اطفال تا بزرگسالان و همکاری 40 استاد و متخصص روانپزشکی، این پتانسیل را به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی داده تا بتواند در این حوزه نیز مرجعیت داشته باشد.

   در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین افشاری مسئول دفتر نمایندگی نهاد رهبری در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در سخنان کوتاهی به مباحث مطرح شده در اجلاس مشهد اشاره کرد و گفت که با توجه به مسایل مختلف پیرامون جمعیت، این دانشگاه پتانسیل رسیدگی به این مسایل را دارد.

    سپس، معاونان و مدیران حاضر در این نشست به معرفی خود پرداختند، و دکتر خرم خورشید معاون آموزشی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، گزارشی از چگونگی ساختار معاونت آموزشی در این دانشگاه با وجه تمایز آن نسبت به دانشگاه های علوم پزشکی کشور که ادغامی از علوم انسانی در حوزه علوم پزشکی است، ارائه داد.

   وی با اشاره به اهمیت علوم انسانی در جامعه که متاسفانه کمتر به آن پرداخته شده است، افزود: دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی می تواند در این زمینه کمک شایانی داشته باشد.

   دکتر خرم خورشید به راه اندازی اولین پژوهشکده این دانشگاه در آینده ای نزدیک و متشکل از حوزه های درمان، پژوهش، آموزش، خدمات و فناوری در آن اشاره کرد و با معرفی گروه های آموزشی، تعداد دانشجویان را در شش رشته کارشناسی، 685 نفر، در مقطع ارشد 694 دانشجو، و در 14  رشته دکتری (تخصصی 310 نفر، پژوهشی پنج دانشجو، روانپزشکی 56 تن و MPH 25 دانشجو) ذکر کرد.

   در ادامه، دکتر بیژن خراسانی معاون درمان و توانبخشی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، به اهمیت خدمات توانبخشی در گروه های مختلف جمعیتی و بویژه بیماران مزمن و افرادی که دوره طولانی درمان پزشکی را گذرانده اند اشاره کرد و وجود واحد بهداشت در ساختار دانشگاه را ضروری خواند.

   دکتر خراسانی همچنین پیشنهاد داد که کمیته مشترکی با مشارکت متخصصان و اساتید دانشگاه، در وزارت بهداشت تشکیل شود تا بتوان برنامه ادغام خدمات توانبخشی در شبکه نظام سلامت را اجرایی کرد، ضمن آنکه دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، این پتانسیل را دارد تا بتواند مرجعیت علمی سلامت اجتماعی و روانی را به عهده بگیرد و ماموریت های مربوط به این حوزه ها، به دانشگاه محول شده و در خدمت نظام سلامت کشور باشد.

   در ادامه، دکتر اجلی گزارشی از چگونگی ساختار معاونت درمان دانشگاه و دو بیمارستان تک تخصصی روانپزشکی رازی (امین آباد) و توانبخشی رفیده و کلینیک های پزشکی – توابخشی تابعه دانشگاه ارائه داد.

   دکتر مهرداد فرخی رئیس دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19 نیز، با توجه به خواست معاون بهداشتی وزارت بهداشت نسبت به چگونگی فعالیت رصدخانه اجتماعی کووید 19، به نقش بسیار تعیین کننده عوامل اجتماعی بر سلامتی جامعه پرداخت و گزارش کوتاهی از روند شکل گیری رصدخانه، تشکیل کارگروه های تخصصی در دبیرخانه آن و مطالعات انجام شده و در دست اجرای رصدخانه ارائه داد.

   همچنین، دکتر نیکتا حاتمی زاده مدیر گروه آموزشی مدیریت توانبخشی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در گزارشی، با اشاره به اهداف نظام سلامت در جامعه، به اهمیت جایگاه خدمات توانبخشی در نظام سلامت و ضرورت مدیریت این حوزه برای ارتقای سلامتی جامعه پرداخت.

   وی به سیاست های نظام سلامت، از جمله سیاست افزایش موالید که در دست اجراست، اشاره کرد و تدوین و اجرای برنامه هایی که برای تضمین زندگی توام با سلامت تازه متولدین ضروری است ، و تشخیص زودهنگام هرگونه نقص و توانبخشی بموقع برای پیشگیری از بروز معلولیت ها در حد امکان را از جمله این سیاست ها ذکر کرد.

   دکتر حاتمی زاده به روند سریع پیرشدن جمعیت پرداخت و تدوین و اجرای برنامه هایی برای تضمین زندگی سالم، مستقل و فعال افراد سالمند را ضروری دانست، ضمن آنکه بر لزوم ارائه خدمات توانبخشی در تداوم خدمات ارتقایی، پیشگیری سطح یک و درمان تاکید کرد.

   وی که ماموریت طراحی مدل ادغام خدمات توانبخشی در شبکه نظام سلامت را بعهده گرفته است، تصریح کرد که توانبخشی زمانی جامه عمل می پوشد که مجموعه اقداماتی که برای افرادی بدلیل نقص آناتومی یا فیزیولوژی بدن دچار کم توانی هستند، بتواند منجر به آن شود که فرد بتواند با بهترین حال ممکن به زندگی مستقل، شاداب فردی و اجتماعی خود ادامه دهد و زندگی پرباری داشته باشد.

   مدیر گروه مدیریت توانبخشی دانشگاه، ابعاد مختلف توان بخشیدن را توضیح داد و تاکید کرد که " ایجاد ستاد پیشگیری از ناتوانی، یک ضرورت است "، چرا که توانبخشی موفق جز با کار تیمی ساختارهای گوناگون کشور حاصل نمی شود. و وزارتخانه ها، سازمان های دولتی و مردم نهاد و بخش خصوصی، از جمله نهادهایی هستند که می بایست در فعالیتی نظام مند مشارکت کنند.

    دکتر حاتمی زاده همچنین به پیش نیازهایی که برای ارائه خدمات فراگیر توانبخشی توسط اعضای هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی فراهم شده را بیان کرد و گفت: " تدوین بسته مداخلات بهنگام گفتار و زبان، تدوین بسته مداخلات بهنگام در اختلالات جسمی – حرکتی کودکان، تهیه نسخه فارسی آزمون غربال تکاملی ASQ و تعیین روانی و پایابی آن، تهیه نسخه فارسی و روانسنجی آزمون تشخیصی بیلی 3، استقرار برنامه سراسری انجام آزمون ASQ در شبکه بهداشت کشور، وجود برنامه پیشگیری از تنبلی چشم و غربال شنوایی در کشور، برنامه های غربالگری دوران بارداری برای شناسایی و تشخیص زودهنگام اختلالات در جنین و سابقه کار طولانی برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه در کشور" به سفارش وزارت بهداشت و در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تهیه و اجرا شده است.

   وی در پایان سخنانش، انواع مدل های تلفیق خدمات توانبخشی در خدمات اولیه بهداشتی را با عناوین " کلینیک تلفیقی، اوت ریچ تخصصی، خودمدیریتی، توانبخشی مبتنی بر جامعه، مدیریت توانجو و مراقبت شراکتی " ذکر کرده و توضیح کوتاهی برای هر یک از این مدل ها، ارائه داد.

   در ادامه، دکتر خانکه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، با جمع بندی مطالب ارائه شده، گفت که این دانشگاه سه درخواست از معاونت بهداشتی وزارت بهداشت دارد که " راه اندازی واحد متناظری در معاونت درمان دانشگاه برای فعالیت های بهداشتی و پیشگیری از اختلالات، تشکیل کمیته مشترک با نمایندگی مدیر گروه مدیریت توانبخشی دانشگاه برای دستیابی به روش های ادغام خدمات توانبخشی در شبکه نظام سلامت در راستای عدالت محوری دولت انقلابی و همچنین، با توجه به مرجعیت دانشگاه در حوزه های سلامت اجتماعی و روانی، ماموریت های این حوزه ها به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی محول بشود تا کمافی السابق به عنوان زیرمجموعه وزارت بهداشت، فعالیت کنیم.