امروزه ، با افزایش جمعیت ، گسترش زندگی شهری و ماشینی، و افزایش مشکلات اقتصادی ، عموم مردم بيشتر وقت مفيد خود را درمحيط كار مي گذرانند و در حالی که متخصصان معتقدند که بيماريهايي مانند حساسيتها، سردردهاي ميگرني، فشار خون، ناراحتي‌هاي قلبي، مشکلات گوارشي ، ارتباط مستقیم با فشار هیجانی دارند، به این نتیجه می رسیم که " شرايط محيط كار، شرايط كاري، تراكم كاري، ابهام نقش، تعارض شغلي، مسئوليت، روابط با مافوق، روابط با زيردستان، روابط با همكاران و عدم امنيت شغلي " اهميت بسياري در تامين سلامت جسماني و رواني انسان دارد ، همانطور که شعار امسال هفته سلامت روان (از 24 الی 30 مهرماه) ، " سلامت روان در محیط کار"  است.
   به گزارش وبدای دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی بنقل از پایگاه اطلاع رسانی پزشکان بدون مرز، آگاهی از " عوامل استرس شغلی  و راهکارهای کاهش آن " می تواند در سلامت روان افراد جامعه و در نهایت رشد و پویایی آن جامعه ، تاثیرگذار باشد.
    " استرس شغلی "، نوعی اختلال مزمن روانی است که در اثر شرایط سخت کاری به وجود می آید و روی عملکرد فرد و سلامت جسمی و ذهنی افراد تاثیر می گذارد.
    بی خوابی، حواس پرتی، اضطراب و تنش، غیبت از کار، افسردگی، خستگی، ناامیدی، عصبانیت بیش از حد، مشکلات خانوادگی و بیماری های جسمی مانند میگرن، بیماری قلبی، سردرد، سوءهاضمه و کمردرد، از نمونه های بارز استرس شغلی است که به دلیل مشکلات پیچیده و فراوانی به وجود می آید.
   تحقیقات نشان داده است که مدیر کج‌خلق، خشن، انتقادگر و بی‌ملاحظه ، فشار را در محیط کار بالا می‌برد که در این شرایط ، کارمند قادر نخواهد بود روابط مثبتی را با همکاران و همچنین اعضای خانواده خود برقرار کند.
    براساس یافته‌های یک پژوهش که در مجله اینترنتی «روانشناسی شخصیت» به چاپ رسیده است، استرس و فشاری که توسط مدیر بداخلاق ایجاد می‌شود، روابط مسالمت آمیز همکاری و متعاقب آن روابط فرد با اعضای خانواده‌اش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
   نتایج این پژوهش حاکیست که تعداد بیشتر فرزندان، سطح رضایت کارمندان را بالاتر می‌برد. همچنین ارتباط طولانی‌تر کارمندان با یکدیگر، تاثیر رفتار بد مدیران را روی آنها کاهش می‌دهد.
   این یافته ، پیام مهم و صریحی برای سازمان‌ها و مدیران دارد که سوء رفتارها ، همیشه از سوی کارمندان ، تحمل نمی‌شود و روزی عواقب خود را به آنها نشان خواهد داد.
عواملی که بر " استرس شغلی " افراد موثر است و عوارض فردی و خانوادگی ایجاد می کنند، عبارتند از:
●  عوامل ایجاد کننده استرس درون سازمانی
    این عوامل را می توان نوعی عوامل موجد استرس گروهی بشمار آوریم زیرا در سازمان ایجاد و از روابط جمعی در سازمان بین افراد یا بین افراد و محیط سازمان حاصل می شود.
●  خط مشی های سازمانی
– سیاست های ناعادلانه و عدم وجود عدالت شغلی
– قوانین خشک و غیرقابل انعطاف
– جابجایی های مکرر و انتظارات نابجا
– شرح شغل های غیرواقعی
●  ساختار سازمانی
– تمرکز بیش از حد و عدم وجود اختیار کافی برای تصمیم گیری
– عدم امکان ارتقاء و پیشرفت
– تخصص گرایی افراطی و جزئی شدن وظایف شغلی
– تضادهای صف و ستاد
●  شرایط فیزیکی سازمان
– سر و صدای زیاد در محیط کار و ازدحام بیش از حد
– گرما یا سرمای بیش از حد در محیط کار
– وجود گازهای سمی در محیط کار
– خطرات شغلی و امکان آسیب دیدگی از کار
– نور کم و ناکافی برای کار
●  فرایندهای سازمانی
– ارتباطات ناقص و عدم انتقال مؤثر اطلاعات
– عدم وجود بازخورد
– کنترل های بی مورد و آزار دهنده
– ارزیابی های ناعادلانه
– ارائه اطلاعات نادرست
   شواهد نشان می دهد که نوع مشاغل کارکنان ، مانند مشاغلی که  تحت فشارهای زمانی هستند و زمان برای آنها اهمیت بسیار دارد ، در دچار شدن کارکنان به فشار عصبی ، نقش مهمی ایفا می کند.
   کسانی که در شغل خود با خطرات و آسیب های فیزیکی مواجه اند ، مشاغل پر مسئولیت و پاسخگو نسبت به مسائل انسانی یا مالی و امثـال آنهـا ، نسبت به فشارعصبی بیشتر حساسیت دارند.
   مشاغل مدیران،  بازرسان و  متصدیان کنترل پرواز نمونه هایی از کارهای حسـاس نسبت به استــرس‌اند. البته باید به خاطر داشته باشیم که برخی از فشارهای عصبی سازمانی در یک حد متعادل می تواند سازنده باشد و موجبات تحـرک و تلاش بیشتر کارکنان را فراهم سازد.
●  راهکارهای کاهش استرس در محیط کار
   بسیاری از افراد شاغل، خصوصا در محیط های کاری دچار اضطراب، استرس یا افسردگی می شوند. راهکارهای ساده ای برای غلبه بر این استرس و فشارهای روحی در محل کار وجود دارد، که عبارتند از :
– نظم در کار روزانه
اگر کاربرای شما استرس یا ناراحتی ایجاد می کند ، اکنون زمان آن است که برنامه کاری روزانه خود را مرتب کنید. اولین نکته این است که سعی کنید که چند دقیقه زودتر به محل کار خود وارد شوید تا بتوانید یک برنامه ریزی مرتب و صحیح برای کار روزمره خود داشته باشید. این امر به شما کمک می کند تا به یک آرامش روحی برسید.
    سعی کنید تا میز کار خود را مرتب کنید و یا ایمیل های خود را چک کرده و ایمیل های اضافی را پاک کنید. در صورت امکان ، یک لیست از کارهایی را که باید هر روز انجام دهید ، تنظیم کرده و براساس آن لیست، عمل کنید.
– استفاده از لباس مناسب
   در صورتی که قوانین محل کار شما اجازه می دهد ، سعی کنید تا حد امکان از لباس هایی با رنگ های متنوع و شاد استفاده کنید. استفاده از کیفی به رنگ روشن یا استفاده از انگشتر یا ساعت مچی که خاطره خوبی را به یاد شما می آورد ، همه می تواند بر روی روحیه شما تاثیر بگذارد.
– ایجاد تنوع
    " تنوع " را به نوعی نمک زندگی معرفی کرده اند و این مساله بیش تر از هر زمان دیگر در روزهای کاری خود را نشان می دهد.  مسلما تکرار یک یا چند نوع کار به صورت روزمره ، به فرد فشار آورده و باعث ناراحتی و افسردگی فرد خواهد شد.
   سعی کنید تا در صورت امکان کارهای روزمره را به شکلی متفاوت انجام دهید. اگر ممکن است ، نحوه رفت وآمد به محل کار خود را تغییر دهید یا در زمان استراحت و ناهار ، سعی کنید تا کاری متفاوت انجام دهید.
– تغییر در دکوراسیون
   تحقیقات نشان داده است ، کارمندانی که در زمینه طراحی و دکوراسیون محل کار خود نظر می دهند و آن را به دلخواه تغییر می دهند، ۴۰ درصد از سایرین شادتر هستند. البته در بسیاری از موارد کارمندان از این چنین قدرتی در زمینه تغییر دکوراسیون برخوردار نیستند. پس بهتر است که سعی کنید محیط شخصی خود، مثل اتاق یا میز کار خود را با اضافه کردن چند عکس، تقویم با اشکال خنده دار یا یک اثر هنری زیباتر کنید.
– فعال بمانید
   اگر نوع کار شما به شکلی است که باعث می شود، بی تحرک شده و احساس ناراحتی یا افسردگی به شما دست دهد سعی کنید تا در زمان استراحت خود تحرک داشته باشید. اگر زمان این اجازه را به شما می دهد به خیابان های اطراف محل کار خود رفته و برای مدتی قدم بزنید.
   هر گونه فعالیت جسمی باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مثل آنتروپین یا آدرنالین در بدن می شود که احساس نشاط و شادی را به ما منتقل می کند.
– استفاده از غذای سالم
   اگر می دانید که روز سختی را در پیش دارید، سعی کنید تا میان وعده های سالم و مقوی را به همراه خود به سر کار ببرید.
   مغزها شامل: گردو، فندق یا بادام به علت داشتن اسید چرب امگا۳ ، موز به دلیل دارا بودن پتاسیم، نان سبوس دار و همچنین خوراکی هایی که قند و انرژی را با سرعت کم در بدن آزاد می کنند ، از جمله این مواد هستند.
– مثبت اندیش و مهربان باشید
    مهم نیست که چه حالتی دارید، اما سعی کنید که در هنگام صحبت با همکارانتان حالتی دوستانه و صمیمی داشته باشید. حتی با آن دسته از همکارانی که اعصاب شما را به هم می ریزند. سعی کنید که از اختلاف و درگیری در محل کار خودداری کنید.
   تحقیقات نشان می دهد که لبخند زدن نیز تاثیر مثبتی بر روی روحیه افراد دارد. پس سعی کنید ، همیشه لبخند بزنید.
– قدر موقعیت خود را بدانید
    اگر از شغل خود یا موقعیت کاری خود راضی نیستید، سعی کنید به نوعی به جنبه مثبت کار خود نگاه کنید. سعی کنید تا یک یا چند نکته مثبت در مورد کار خود را بیابید، یا به این موضوع فکر کنید که خیلی از افراد در آرزوی شغل و رتبه شما هستند. سعی کنید تا با کمک به دیگران در محل کار خود این احساس مثبت را در خود تقویت کنید.
     لازم به ذکر است ، نظام سلامت کشور با نامگذاری ایام " 24 الی 30 مهرماه " به نام " هفته سلامت " ، همه ساله براساس نیاز جامعه ، تمرکز اطلاع رسانی و آگاهی رسانی جامعه را روی محوری از بخش های سلامت می گذارد و امسال نیز شعار و تمرکز هفته سلامت بر " سلامت روان در محیط کار " است که  با توجه به این موضوع ، ایام این هفته نیز به شرح زیر نامگذاری و موضوع بندی شده است:
دوشنبه 24 مهر نیروی کار سالم و جامعه سالم
سه شنبه 25 مهر پیشگیری از تبعیض و استیگما (انگ بیماری روانی ) در محیط کار
چهارشنبه 26 مهر محیط کار دوستدار سلامت روان
پنجشنبه 27 مهر مدیریت استرس در محیط کار
جمعه 28 مهر سبک زندگی و سلامت روانی در محیط کار
شنبه 29 مهر نقش کارفرما در سلامت روان محیط کار
یکشنبه 30 مهر  رویکرد جامعه نگر در سلامت روان محیط کار

انتهای پیام /
تنظیم گزارش : نعیمی پور